PSYCHOTERAPIA INDYWIDUALNA DOROSŁYCH
Psychoterapia psychodynamiczna polega na leczeniu problemów natury psychicznej i zaburzeń osobowości poprzez wykorzystanie prawdziwej i głębokiej relacji z pacjentem. Spotkania terapeutyczne „twarzą w twarz” służą poprawie stanu psychicznego pacjenta oraz zniesieniu lub osłabieniu dręczących go objawów, a tym samym – poprawie jakości jego życia i codziennego funkcjonowania. Ten typ psychoterapii jest wskazany dla pacjentów w każdym wieku.
Czym jest psychoterapia psychodynamiczna?
Psychoterapia psychodynamiczna to metoda leczenia stworzona w oparciu o teorie psychoanalityczne. Ich fundamentem jest przekonanie o istotnym wpływie procesów nieświadomych na psychikę, a tworzenie bliskich relacji z innymi jest traktowane jako jedno z najważniejszych ludzkich pragnień. Źródeł funkcjonowania człowieka, a więc jego myśli, emocji, sposobów zachowania, ale i objawów zaburzeń, należy szukać w nieuświadomionych mechanizmach psychicznych, do których pacjent nie ma dostępu. W procesie terapii wyuczone schematy codziennego funkcjonowania odtwarzają się mimowolnie w relacji do terapeuty, co staje się bazą do wprowadzania zmian.
Praca terapeutyczna poprzez analizę tego co „tu i teraz” (analizę przeniesienia i przeciwprzeniesienia) polega na ułatwieniu pacjentowi dostępu do nowego, bardziej dojrzałego rozumienia jego rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej. Ostatecznym celem procesu leczenia jest lepsze poznanie siebie, swoich możliwości i sposobów radzenia sobie z ograniczeniami, a także rozpoznanie nieświadomych wzorców wchodzenia i utrzymywania relacji z innymi ludźmi. Rezultatem namacalnym procesu psychoterapii jest ogólna poprawa psychicznego i społecznego funkcjonowania, rozwiązanie konkretnych problemów, ustąpienie objawów.
Jak wyglądają sesje terapeutyczne?
Spotkania terapeutyczne są formą dialogu, podczas którego pacjent zachęcany jest do dzielenia się swoimi myślami, uczuciami, snami czy fantazjami, ponieważ to one ujawniają świat nieświadomych potrzeb, konfliktów i przeżyć. Terapeuta jest w tej rozmowie partnerem i przewodnikiem. Używając odpowiednich technik, w atmosferze poufności, w sposób dynamiczny i zaangażowany pomaga pacjentowi w odkrywaniu, a kolejno w uświadamianiu nieadaptacyjnych mechanizmów jego funkcjonowania. W tej formie terapii nie stosuje się testów osobowości, ćwiczeń, ani długoterminowych zadań. Proces leczenia toczy się głównie dzięki głębokiej relacji terapeutycznej, na gruncie której pacjent uczy się nowego, świeżego i szerszego spojrzenia na siebie i swoje dylematy. Celem, do którego prowadzi psychoterapia jest ustanie lub ograniczenie objawów, wdrożenie w życie nowego rozumienia siebie i rzeczywistości, w jakiej pacjent funkcjonuje na co dzień, poprawa stanu psychicznego oraz większe poczucie sprawczości.
Jak długo trwa leczenie?
Czas leczenia zależy między innymi od głębokości i chroniczności zaburzenia, motywacji pacjenta do zmian oraz jego możliwości psychologicznych. Psychoterapia psychodynamiczna jest procesem trwającym z reguły od kilku miesięcy do kilku lat. Chociaż krótkoterminowa terapia trwająca rok lub krócej może być wystarczająca dla niektórych pacjentów, to należy pamiętać, że dla innych, aby uzyskać lepsze efekty, koniecznym będzie proces trwający dłużej.
Czym są spotkania konsultacyjne?
Indywidualny proces terapeutyczny zawsze poprzedzony jest kilkoma spotkaniami konsultacyjnymi, podczas których specjalista próbuje zorientować się w trudnościach sprowadzających pacjenta do gabinetu, poznać ich kontekst, określić cele wspólnej pracy oraz dokonać wstępnej diagnozy. Sesje wprowadzające to również czas dla pacjenta i terapeuty na podjęcie decyzji o dalszej współpracy i ustalenie jej formalnych warunków, czyli tzw. settingu. Etap konsultacyjny kończy się, w zależności od diagnozy, potrzeby leczenia oraz motywacji pacjenta do zmiany, zawarciem kontraktu terapeutycznego, czyli umową między terapeutą a pacjentem dotyczącą warunków psychoterapii (częstotliwości spotkań, miejsca odbywania sesji i innych zasad planowanego leczenia).
Jak często odbywają się sesje?
Sesje terapeutyczne odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu zawsze z tym samym specjalistą i trwają 45-50 minut. W zależności od zgłaszanego problemu oraz stosownie do możliwości pacjenta, psychoterapeuta po dokonaniu wstępnej diagnozy podejmuje decyzję o formie terapii – wglądowej lub wspierającej oraz informuje o planowanej częstotliwości spotkań.
Rozpoczynając proces terapeutyczny, pacjent i terapeuta zawierają ustny lub pisemny kontrakt psychoterapeutyczny, w którym zawarte są najważniejsze założenia, cele i warunki sesji ustalone wspólnie podczas konsultacji i zaakceptowane przez obie strony.
Dla kogo przeznaczona jest psychoterapia psychodynamiczna?
Odbiorcami indywidualnej terapii psychodynamicznej mogą być praktycznie wszyscy ci, którzy wymagają leczenia metodami psychologicznymi i wykazują motywację do zmian. Decyzja o rozpoczęciu psychoterapii wiąże się bowiem zawsze z wysiłkiem psychicznym i odwagą. Leczenie w nurcie psychodynamicznym można stosować już u bardzo młodych pacjentów. W przypadku dzieci, sesje mają charakter zabawy moderowanej przez psychoterapeutę, natomiast w odniesieniu do młodzieży i dorosłych, spotkania to rodzaj dialogu opartego na głębokiej relacji terapeutycznej.
Nieliczne przeciwskazania do terapii wglądowej to osobowość antyspołeczna, czynne uzależnienie od substancji psychoaktywnych oraz obniżony poziom intelektualny.
Wskazania do terapii indywidualnej dorosłych
- zaburzenia lękowe (np. napady paniki, fobie, stany lękowe różnej etiologii)
- dolegliwości psychosomatyczne (np. bóle różnych części ciała, migreny, problemy dermatologiczne)
- zaburzenia nerwicowe (natrętne myśli, kompulsje, objawy hipochondryczne)
- stany depresyjne i zaburzenia nastroju
- zaburzenia osobowości
- problemy ze snem (np. bezsenność, koszmary nocne, trudności z zasypianiem)
- zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia, kompulsywne objadanie się)
- problemy seksualne (np. lęk przed podjęciem lub utrzymywaniem aktywności seksualnej, przedwczesny wytrysk, anorgazmia)
- dylematy związane z tożsamością seksualną
- trudności w relacjach partnerskich i zawodowych
- brak satysfakcji z życia, apatia, przewlekłe zmęczenie
- niskie poczucia własnej wartości, poczucie odrzucenia i osamotnienia
- nieprzepracowana żałoba, traumy
Czy psychoterapia psychodynamiczna jest skutecznym sposobem leczenia?
Jak pokazują wyniki wielu badań, psychoterapia psychodynamiczna jest skuteczna w leczeniu szerokiego spektrum zaburzeń i dysfunkcji: zaburzeń osobowości, zaburzeń depresyjnych, lękowych i nerwicowych, zaburzeń psychosomatycznych, zaburzeń odżywiania. W porównaniu do innych podejść psychoterapeutycznych, techniki terapii psychodynamicznej umożliwiają nie tylko ograniczenie lub ustąpienie dręczących objawów, ale przede wszystkim prowadzą do trwałej poprawy w funkcjonowaniu osobistym i społecznym pacjenta. Ten rodzaj wsparcia psychologicznego może być ponadto narzędziem procesu rozwoju osobowości.
Na skuteczność terapii, oprócz umiejętności, wiedzy i osobowości terapeuty, duży wpływ ma motywacja pacjenta, systematyczność i regularność w uczęszczaniu na sesje terapeutyczne, gotowość do przyjęcia zmian oraz ogólne zaangażowanie pacjenta w proces terapeutyczny.